Undangengin ár hefur það verið viðtekin krafa að stjórnmálamenn geri gein fyrir eigum sínum og ýmsir telja að eðlilegt sé að einnig sé gerð grein fyrir skuldum. Færa má sterk rök fyrir því. Það er ekki jafn augljóst að gera eigi kröfu um að stjórnmálamenn birti upplýsingar um fjármál fjölskyldu sinnar. Ég hef þó lýst mig reiðubúinn til þess að birta slík gögn ef aðrir forystumenn í stjórnmálum gerðu slíkt hið sama.

Ekki er að sjá að félagar mínir á Alþingi telji ástæðu til að birta upplýsingar um fjármál maka sinna en örfáir hafa að undanförnu birt takmarkaðar upplýsingar um eigin fjármál umfram það sem hagsmunaskráning þingmanna gerir ráð fyrir.  Engu að síður hef ég ákveðið, að veittu samþykki eiginkonu minnar, að birta nú ítarlegar upplýsingar um eignir og skattgreiðslur okkar hjóna  um áratug aftur í tímann.

Þær persónuupplýsingar sem hér eru birtar  eru langt umfram það sem ég hefði nokkurn tímann átt von á að verða krafinn um.

Mér telst til að þær upplýsingar sem hér fylgja séu þær ítarlegustu sem nokkur íslenskur stjórnmálamaður hefur veitt  um eigin fjármál eða fjölskyldu sinnar. Ég hvet aðra kjörna fulltrúa til að gera slíkt hið sama, einkum þá sem hafa haft frumkvæði að því að gera fjármál annarra að pólitísku bitbeini hvort sem þeir ætla að bjóða sig áfram fram til opinberra starfa eða ekki.

Ég  ítreka að eftirfarandi upplýsingar eru að sjálfsögðu birtar með leyfi Önnu, eiginkonu minnar.

 

Vakin er athygli á eftirfarandi atriðum :

1. Erlendu félagi Önnu  hefur aldrei verið leynt og eignir aldrei verið í skattaskjóli. Gerð er grein fyrir félaginu, skráningarlandi þess og öllum eignum á skattframtali.

2. Félagið eða skráningarland þess eru ekki notuð til að draga úr skattbyrði. Anna hefur ætíð greitt fullan skatt af eignum sínum og tekjum í samræmi við íslensk lög.

3. Við framtalsgerð hefur verið horft í gegnum félagið eins og það hafi aldrei verið til og eignir þess skráðar sem bein eign Önnu frá því ári áður en svo kallaðar CFC-reglur tóku gildi. Sú varfærna leið að greiða skatta af öllum eignum, hverri fyrir sig, í stað þess að nýta félagið og líta á það sem fyrirtæki í atvinnurekstri (og skila CFC-framtali) hefur skilað sér í hærri skattgreiðslum til ríkisins en ef stuðst hefði verið við atvinnurekstrar-/CFC-leiðina. Sú leið myndi auk þess þýða að komast mætti hjá skattgreiðslum næstu árin vegna uppsafnaðs taps.

4. Anna nýtti ekki tækifæri til að fresta skattlagningu söluhagnaðar þegar hún seldi hlut sinn í fjölskyldufyrirtækinu.

5. Hjálögð gögn sýna að á umræddu tímabili námu skattgreiðslur okkar hjóna tæpum 300 milljónum króna. Reiknað til núvirðis má áætla að skattgreiðslur af eignum eiginkonu minnar nemi hátt í 400 milljónum.

6. Leiðrétting umsýslufélags á skráðu eignarhaldi 31. desember 2009 breytir engu um skattgreiðslur vegna Wintris.

7. Á yfirlitinu má sjá að Anna hefur ekki hagnast á því að geyma fjármagn sitt erlendis eins og hún hefur gert til að forðast árekstra við stjórnmálastörf mín. Ljóst má vera að hún hefði  hagnast á því að geyma peninga í verðtryggðum íslenskum hávaxtakrónum eða íslenskum hlutabréfum.

8. Skattayfirvöld hafa aldrei gert athugasemd við með hvaða hætti talið er fram. Eins og sjá má í töflu 5 í hjálögðum gögnum hefur sú leið sem farin var við framtalsgerð enda skilað ríkissjóði hærri skattgreiðslum heldur en ef gert hefði verið upp eins og um félag í atvinnurekstri væri um að ræða, þ.e. hin svokallaða CFC-leið. 

 

Hér að neðan fylgir yfirlit um skattgreiðslur tekið saman fyrir okkur af KPMG sem haldið hefur utan um skattskil okkar hjóna allan þann tíma sem um ræðir:

Eignarhlutur í Wintris Inc. hefur verið skráður til eignar í skattframtölum á kaupverði, 337.995 kr., frá því hann komst í eigu Önnu árið 2008.

Verðbréf sem skráð hafa verið sem eign Wintris Inc. hafa verið færð á skattframtöl Önnu og sameiginleg skattframtöl frá því ASP og SDG voru fyrst samsköttuð með sama hætti og hún hefði átt verðbréfin beint. Tekjur af verðbréfunum hafa verið færðar til tekna á skattframtölin með sama hætti og ef Anna hefði átt verðbréfin beint. Við framtalsgerðina hefur því verið horft í gegnum Wintris Inc. eins og félagið hafi aldrei verið til.

Skattframtalsgerðin hefur byggt á þeirri meginforsendu að starfsemi Wintris Inc. hafi ekki verið atvinnustarfsemi, enda um að ræða verðbréfaeign, í vörslu og fjárstýringu banka, og tekjur af verðbréfunum. Því hefur ekki verið skilað svokölluðum CFC-framtölum, sem ætluð eru vegna eignarhalds á atvinnustarfsemi í lágskattaríkjum.

Í yfirliti um skattstofna og skattgreiðslur er meðal annars sýnt hverjar skattgreiðslur hefðu orðið ef starfsemi Wintris Inc. hefði verið talin atvinnustarfsemi.

Það hefði ekki haft áhrif á auðlegðarskattsstofn, hvort starfsemi Wintris Inc. hefði verið talin atvinnustarfsemi eða ekki.

 

 

 

 

 

 

Það hefur legið fyrir frá því áður en ég hóf þátttöku í stjórnmálum að konan mín ætti talsvert af peningum. Sumum finnst það eitt og sér vera ákaflega neikvætt. Við því er ekki mikið að gera því ég ætla hvorki að skilja við konuna mína né fara fram á að hún afsali sér fjölskylduarfleifð sinni. Hún hefur hins vegar aldrei hagnast á þátttöku minni í stjórnmálum, þvert á móti, þá hefur pólitísk þátttaka mín og stefnan sem ég hef barist fyrir orðið til þess að rýra eignir hennar. Hún hefur samt aldrei kvartað yfir því vegna þess að hún vill að ég berjist fyrir stefnu sem tryggir heildarhagsmuni samfélagsins og til þess þurfa þeir sem betur standa að vera tilbúnir til að leggja meira af mörkum en hinir. Það hefur aldrei staðið á henni að gera það.

Frá því að hún eignaðist umtalsverða peninga hefur hún verið hörð á því að greiða af þeim skatta til íslensks samfélags fremur en að nýta kosti sem buðust til að spara á því að skattleggja þá erlendis. Hún hefur því hvorki nýtt sér skattaskjól né er hægt að tala um að félag hennar sé aflandsfyrirtæki í þeim skilningi að það greiði skatta erlendis frekar en hér á landi.

Við fall bankanna voru allir sem áttu inni hjá þeim peninga kröfuhafar sama á hvaða formi þær eignir voru, hvort sem það voru innistæður, eign í skuldabréfum í gegnum peningamarkaðssjóði eða í skuldabréfum beint. Allt var þetta jafngilt fyrir lögum, einfaldlega peningar sem bankarnir tóku að láni hjá viðskiptavinum á mismunandi formi.

Neyðarlögin endurröðuðu þessum kröfum. Þeir sem áttu sínar kröfur í formi innistæðna á Íslandi fengu kröfur sínar bættar að fullu. Svo voru gerðar ráðstafanir til að þeir sem áttu kröfu í gegnum peningamarkaðssjóði fengju sitt bætt að mestu. Þeir sem áttu kröfur á formi skuldabréfa voru hins vegar látnir borga fyrir hina. Þetta var róttæk breyting sem ég hef þó alltaf stutt og talið mikilvæga þótt með því hafi mjög mikið af eignum eiginkonu minnar og annarra sem áttu sína peninga hjá bönkunum í formi skuldabréfa verið færðir yfir til hinna sem áttu peninga hjá bönkunum á öðru formi.

En þar lauk sögunni ekki. Ég tók upp á því að berjast fyrir því að það yrði gengið enn lengra. Ég barðist fyrir því að enn meira yrði tekið af þeim sem, eins og konan mín, höfðu átt eignir á formi skuldabréfa um leið og vogunarsjóðirnir yrðu látnir leggja sitt af mörkum. Ég barðist fyrir því að konan mín sem hafði átt eignir í banka, sem í raun höfðu verið eins og hverjar aðrar innistæður yrði látin gefa eftir enn meira af eignum sínum svo að hægt væri að koma til móts við skuldsett heimili, sem ekkert hafði verið gert fyrir, og verja lífskjör í landinu.

Ég sá ekki ástæðu til að grobba mig af þessu á sínum tíma enda er ekki víst að slíkt hefði hjálpað til við að ná þeirri niðurstöðu sem náðist. En nú er þetta semsagt komið í ljós og meira til.

1. Það hefur komið í ljós að konan mín, sem allir máttu vita að ætti mikla peninga eftir reglubundana fjölmiðlaumfjöllun í mörg ár, hefur greitt af þeim fullan skatt til íslensks samfélags fremur en að nýta tækifæri til að greiða skatta erlendis. Jú, bankinn stofnaði fyrir hana félag og skráði það eins og títt var á sínum tíma í landi sem gerir út á að halda utan um fyrirtæki fyrir fólk. Hins vegar hefur hún aldrei átt peninga í skattaskjóli né verið með aflandsfélag til að greiða skatta erlendis því félagið og eignir þess eru skattaðar á Íslandi.
2.  Það hefur líka komið í ljós að stefnan sem ég setti á dagskrá og var sögð óraunhæf eignaupptaka hefur orðið til þess að konan mín hefur þurft að taka á sig enn meira tap (umfram kröfuhafa sem áttu innistæður osfrv).
3. Loks hefur komið í ljós að konan mín hefur forðast að skapa árekstra við stjórnmálastörf mín með því að nýta meðvitað ekki möguleika á að kaupa krónur á afslætti og fjárfesta hér í verðtryggðum hávaxtakrónum eða íslenskum fyrirtækjum. Hún hefði getað hagnast á því en kaus að nýta sér ekki þá möguleika.

Það þykir frétt að konan mín sé kröfuhafi af þeirri gerð sem hefur verið látinn taka á sig tap á meðan enginn spyr um alla hina kröfuhafana, stjórnmálamenn og maka þeirra sem fengu allar sínar kröfur greiddar. Því er meira að segja ruglað saman viljandi að hafa átt inni peninga hjá bönkunum fyrir hrun (rétt eins og innistæðueigendur) og tapað á því og svo vogunarsjóðunum sem keyptu kröfur eftir fall bankanna til að græða á þeim.

 

Gamlir kunningjar út baráttunni um hagsmuni þjóðarinnar

Þeir sem helst vilja líta framhjá þessum grundvallarstaðreyndum eru einmitt þeir sömu og veittu mér mesta mótspyrnu í baráttunni fyrir að vogunarsjóðirnir yrðu látnir leggja sitt af mörkum og með því tap annarra kröfuhafa aukið um leið. Sama fólkið og taldi hugmyndir mínar óraunhæfar gera  því nú skóna að ég hafi haft rangt við.

Það er ekkert launungarmál að mér hefur þótt undarlegt að fylgjast með því með hvaða hætti RÚV hefur nálgast þetta mál. Umfjöllunin öll hefur haft meira yfirbragð þess að segja sögu eða hanna atburðarás fremur en að greina frá staðreyndum. Byrjað var á að kalla til, sem álitsgjafa, menn sem hafa verið vægast sagt neikvæðir í minn garð og ríkisstjórnarinnar á síðustu misserum án þess að gera nokkra grein fyrir tengslum þeirra. Þannig var siðfræðingurinn sem sagði að Íslendingum bæri siðferðisleg skylda til að greiða Icesave fenginn til að leggja mat á málið strax í upphafi og aðrir úr sömu átt fylgdu svo í röðum. Næst var farið að hringja reglulega í þingmenn stjórnarliðsins en svör þeirra aldrei birt þegar þau töldust jákvæð í minn garð eða ríkisstjórnarinnar. Aðeins teknar út setningar sem hægt var að setja neikvætt yfirbragð á og þær settar í nýtt samhengi.

Á sama tíma bárust mér fregnir af því að þeir sem hafa verið að undirbúa Kastljóssþátt hringi vítt og breytt í fólk til að reyna að fá það til að rengja eitthvað af því sem ég hef sagt um þessi mál og taki því ákaflega illa þegar menn staðfesti frásögn mína. Og nú liggur svo á að þátturinn mun ryðja úr vegi öðrum þætti sem gerður hefur verið að pólitískum áróðursþætti í seinni tíð, Stundinni okkar.

Ég ætla að láta þetta nægja af umræðu um atburðarásina hjá RÚV að undanförnu að öðru leyti en því að ekki verður hjá því komist að nefna nýjasta atvikið þar sem keyrði gjörsamlega um þverbak. Þá flutti RÚV einstaklega ósmekklegan pistil Sigrúnar Davíðsdóttur sem birtur var sem frétt. Pistillinn gekk allur út á að gefa í skyn að ekki hefðu verið greiddir skattar af eignum eiginkonu minnar. Það byggðist fyrst og fremst á tilvísun í grein eftir Indriða H. Þorláksson frá árinu 2009. Í þeirri grein rakti hann að það hafi verið alsiða hjá bönkunum að stofna aflandsfélög fyrir vel stæða viðskiptavini sína á árunum fyrir hrun. Bent var á að slík félög hafi verið hægt að nota til að fela fjármagn og komast hjá því að greiða af því skatt og verða „sjálftökumenn“: Út frá þessu gaf fréttamaðurinn (eða pistlahöfundurinn) svo í skyn að fyrst slíkt hafi verið hægt þá megi gera ráð fyrir því að það hafi verið gert (enda þótt búið sé að segja fréttir af eignum og skattgreiðslum eiginkonu minnar í fjölmiðlum alveg frá upphafi).

Á sama tíma skrifaði sami pistlahöfundur pistil um fjármál eiginkonu minnar á heimasíðu sína á ensku til að dreifa óhróðrinum sem víðast. Ég hef reyndar orðið var við að einhverjir hér heima hafi lagt sig fram um að dreifa sögum til erlendra fjölmiðla þar sem farið er með rangt mál í grundvallaratriðum. Dreifing óhróðursins virðist því vera orðinn grundvöllur að nýrri útrás.

Uppgjör slitabúanna og losun hafta snýst um hagsmuni almennings á Íslandi. Það er sérlega merkilegt að þeir sem voru hörðustu gagnrýnendur mínir varðandi mikilvægi þess að kröfuhafar gæfu eftir af eignum sínum og baráttunni gegn því að Icesave-kröfunum yrði skellt á íslenskan almenning, telja sig best til þess fallna að gagnrýna mig nú þegar í ljós er komið að í þeirri baráttu var ég um leið að berjast fyrir því að fórna tugum milljóna af eignum eiginkonu minnar vegna þess að ég taldi það mikilvægt fyrir samfélagið.

Árum saman, allt fram að hruni sérhæfði Sigrún Davíðsdóttir sig í að skrifa lofgreinar um útrás íslensku bankanna og annarra fyrirtækja. Hún var meira að segja, að eigin frumkvæði, fengin til að skrifa skýrslur um snilldina til notkunar í áróðursskyni. Fljótlega eftir hrun varð hún að mati margra okkar í InDefence einn ötulasti talsmaður breskra og hollenskra stjórnvalda í Icesavedeilunni. Næst sérhæfði hún sig í að verja vogunarsjóðina og gera mig og aðra sem vildum að þeir legðu peninga til íslensks samfélags tortryggilega. Í greinargerð sem skrifuð var fyrir fulltrúa vogunarsjóðanna var bent á að gott aðgengi væri að Sigrúnu. Við vorum svo upplýst um að fulltrúar kröfuhafarnir og ráðgjafar þeirra hafi sagt að það þyrfti ekki einu sinni að greiða henni fyrir þessa þjónustu, svo einörð væri hún í sinni afstöðu.

 

Svo spyrja menn

Semsagt. Konan mín sem hefur alltaf viljað leggja sitt af mörkum til íslensks samfélags, konan sem tapaði á falli bankanna, taldi sjálfsagt að tapa meiru til að tryggja eignir annarra kröfuhafa, þ.e. sparifjáreigenda. Hún tapaði líka á þeirri leið sem ég boðaði til að koma til móts við skuldsett heimili og verja efnahagsstöðugleika og var öflugasti hvatamaður minn í þeim efnum og tapaði svo loks á því að vilja ekki skapa árekstra með því að kaupa krónur á afslætti og fjárfesta í íslenskum fyrirtækjum eða verðtryggðum íslenskum hávaxtakrónum.

Laun hennar eru þau að RÚV með Sigrúnu Davíðsdóttur í broddi fylkingar, eftir skrif um bankaútrásina, Icesave og vogunarsjóðina, birtir frétt með mynd af henni undir fyrirsögninni: „Wintris-málið: „Íslands sjálftökumenn“

Svo er ég spurður af hverju ég sé ekki búinn að fara í viðtal á RÚV.

Gleðilega páska öllsömul.

Það varla viðeigandi að ræða mikið um stjórnmál á páskum en að þessu sinni verður líklega ekki hjá því komist.

Stjórnmál eru furðulegt fyrirbæri. Ekki hvað síst hér á Íslandi þar sem menn veigra sér oft ekki við því að snúa hlutum algjörlega á haus.

Ég greip með afgerandi hætti inn í atburðarásina í íslenskum stjórnmálum og boðaði fordæmalausar aðgerðir til að verja hagsmuni almennings, aðgerðir sem um leið voru til þess fallnar að rýra hagsmuni eiginkonu minnar.

Það sem ég boðaði var kallað galið, óframkvæmanlegt lýðskrum. Ég var sagður búa til óraunhæfar væntingar og tala fyrir einhverju sem stæðist ekki lög, tala fyrir eignaupptöku og aðgerðum sem leiða myndu til margra ára málaferla. Ég mætti mótspyrnu í hverju skrefi bæði af hálfu vogunarsjóðanna og málsvara þeirra hér á landi. Málsvararnir kölluðu mig popúlista, ekki hvað síst eftir að ég boðaði að ef kröfuhafar létu ekki undan ætti að skella á þá skatti.

Sigur hafðist þó í málinu þrátt fyrir mikla mótspyrnu. Það náðist niðurstaða sem vakið hefur athygli og undrun alþjóðlega fyrir hvað hún var óvenjuleg og góð fyrir Ísland. Niðurstaða sem Lee Buchheit kallaði einstaka í fjármálasögu heimsins. Sú niðurstaða að vogunarsjóðirnir, sem komu til að græða á falli bankanna, voru látnir borga fyrir að fá eignir sínar afhentar. Þeir þurftu að borga fyrir að fá peninga sem formaður eins af stjórnarandstöðuflokkunum minnti reglulega á að væri lögvarin eign þeirra.

Til að gera þetta mögulegt var fólk, eins og konan mín, sem þegar hafði tapað miklu á að láta bankana geyma peningana sína fyrir hrun, látið taka á sig enn meira tap.

Nú þegar búið er að klára það sem sagt var ómögulegt og ná niðurstöðunni sem reyndist „einstök í fjármálasögu heimsins“, stíga þeir fram sem sögðu mig hafa lofað því ómögulega og segja mig vanhæfan til að ná þessum árangri vegna þess að með því hafi ég verið að fórna hagsmunum eigin fjölskyldu. Og það sem meira sé, ég hafi ekki einu sinni látið vita af því að ég væri að fórna hagsmunum fjölskyldunnar. Ekkert af þessu fólki hafði talið sig vanhæft eða séð ástæðu til að gera grein fyrir eigin hagsmunum og hagsmunum fjölskyldna sinna á liðnum árum þegar verið var að taka ákvarðanir sem ekki fórnuðu þeirra eigin hagsmunum heldur vörðu þá.

Svo eru þeir til sem sjá þessa umræðu alla sem tilefni til að ráðast á eiginkonu mína, rægja hana og fjölskyldu hennar og dreifa óhróðri um þetta góða fólk, allt væntanlega í þeim tilgangi að vega að mér. Blanda þannig í málið fólki sem á svo sannarlega ekki skilið að vera dregið inn í óþverraumræðuna sem allt of oft fylgir stjórnmálum nú til dags.

Þannig varð því miður til sú staða að óhjákvæmilegt reyndist fyrir mig að fara að tjá mig um málefni eiginkonu minnar en til þessa hef ég fylgt þeirri stefnu að leyfa mönnum ekki að blanda konu minni eða fjölskyldu inn í pólitísk átök. Þegar ég vék frá þeirri reglu gerðist það sem við mátti búast að menn nýta allt sem sagt er sem tilefni til að þvæla málið áfram.

Ástæðulaust er að eltast við þá sem það gera. Hins vegar hef ég fullan skilning á að við umfjöllun eins og þá sem boðið hefur verið upp á að undanförnu vakni ýmsar spurningar hjá almenningi. Slíkt er eðlilegt þegar umræða um stjórnmál og fjármál er annars vegar.

Við hjónin erum þakklát fyrir þann mikla stuðning sem við höfum fengið frá ótrúlegum fjölda fólks sem skilur hvernig þetta mál er vaxið. Það er þó sjálfsagt mál að veita þeim sem telja einhverjum spurningum ósvarað eða vilja fá betri yfirsýn yfir málið greinargóðar upplýsingar. Við settumst því niður saman og skrifuðum samantekt með svörum við öllum þeim álitamálum sem varpað hefur verið upp í umræðunni að undanförnu og öðrum atriðum sem við höfum orðið vör við að fólk hafi verið að velta fyrir sér. Fyrir áhugasama læt ég samantektina fylgja hér að neðan.

 

———-

 

 

Samantekt

Anna S. Pálsdóttir
Sigmundur Davíð Gunnlaugsson

 

Hvers vegna var stofnað erlent félag um eignir Önnu?

Um langt skeið hefur verið almenn vitneskja um það á Íslandi að Anna er efnuð kona og hefur raunar verið fjallað ítrekað um það í fjölmiðlum undanfarin ár, meðal annars árlega í tengslum við birtingu álagningarskrár Skattsins. Fyrir tæpum áratug seldi hún hlut sinn í farsælu fyrirtæki sem fjölskylda hennar hóf að byggja upp fyrir nærri hálfri öld. Með öðrum orðum var um að ræða hluta af afrakstri ævistarfs foreldra hennar og fjölskyldu. Þegar hún fékk þetta fjármagn til ráðstöfunar árið 2007 höfðum við búið í Bretlandi um nokkurra ára skeið og höfðum hug á að búa erlendis áfram, í Bretlandi eða Danmörku.

Landsbankinn, viðskiptabanki okkar á þeim tíma, ráðlagði fyrirkomulag sem hentaði til að hafa eignirnar aðgengilegar óháð því hvernig búsetu okkar yrði háttað á sama tíma og haldið væri utan um eignirnar og umsýslu þeirra á einum stað. Hvorugt okkar hafði neina sérstaka þekkingu á slíkum félögum en á þeim tíma var venjan sú að efnuðum viðskiptavinum bankanna var gjarnan ráðlagt að stofna slík félög til að halda utan um eignir sínar. Stjórn þessara félaga var oft í höndum umsýslufyrirtækis sem bankinn lagði til og slík umsýslufyrirtæki lögðu m.a. til stjórnarmenn fyrir félagið.

 

Hvers vegna er félagið skráð á Bresku Jómfrúreyjum?

Landsbankinn ráðlagði að umsýsla fjármunanna færi fram í félagi á Bresku Jómfrúreyjum sem bankinn myndi leggja til, en lagaumhverfi eyjanna byggist á breskum félagarétti. Þeirri ráðgjöf var fylgt síðla árs 2007. Í framhaldi voru eignir færðar inn í félagið Wintris og Anna eignaðist þannig kröfu á það. Fjárvarsla fór í upphafi fram hjá Landsbankanum og stjórn félagsins var sem fyrr segir í höndum umsýslufyrirtækis sem bankinn lagði til. Eins og áður hefur komið fram hefur varsla eigna félagsins og reikningur þess verið í höndum Credit Suisse í London frá árinu 2008.

 

Hvers vegna heitir félagið Wintris?

Bankinn fékk félagið skráð undir því nafni. Það var hluti af heildarpakka þannig að Anna valdi ekki nafnið né stýrði hún uppsetningunni að öðru leyti.

 

Voru allar eignirnar samt gefnar upp til skatts?

Já, strax í upphafi gerði Anna það að skilyrði að allir peningarnir yrðu gefnir upp til skatts á Íslandi og vildi ekki einu sinni nýta sér heimildir í lögum til að fresta skattlagningu.

 

Hafa verið greiddir skattar af eignunum og tekjum af þeim alla tíð síðan?

Já, eignarhlutur í Wintris hefur verið færður til eignar á skattframtölum Önnu allt frá árinu 2008. Verðbréf, skráð í eigu félagsins á hverjum tíma hafa verið færð til eignar á skattframtölum Önnu frá og með tekjuárinu 2009. Á skattframtali vegna tekjuársins 2008 var færð til eignar krafa á Wintris sem nam framlögðu fé Önnu til félagsins.

Allan eignarhaldstíma hennar á Wintris hafa skattskyldar tekjur af verðbréfum, skráðum í eigu félagsins, verið færðar henni til tekna á viðkomandi skattframtölum hér á landi eftir því sem tekjurnar hafa fallið til.

Ofangreindar upplýsingar eru staðfestar af KPMG sem hefur frá árinu 2006 séð um framtal okkar sem einstaklinga og síðar sem hjóna. (Sjá áður birta yfirlýsingu KPMG). Við hjónin höfum eðli málsins samkvæmt verið samsköttuð síðan við gengum í hjónaband árið 2010.

Því er ekki að neita að okkur þykir nokkuð sérstakt að hafa reglulega mátt lesa ítarlegar fréttir um eignir Önnu og skattgreiðslur okkar hjóna í fjölmiðlum undanfarin ár en heyra nú aðdróttanir um að hún hafi leynt eignum sínum fyrir skattayfirvöldum á Íslandi.

 

Hvers vegna hefur þá verið talað um félag í skattaskjóli?

Það er alrangt að félagið hafi nokkurn tímann verið í skattaskjóli og raunar er það ekki einu sinni aflandsfélag í hefðbundnum skilningi því að félagið hefur alltaf verið skattlagt á Íslandi. Hin ýmsu lönd hafa verið notuð sem skattaskjól, t.d. hefur Svíþjóð verið gagnrýnd fyrir að vera skattaskjól fyrir útlendinga.

Það hvort um skattaskjól er að ræða fer því ekki eftir landinu heldur því hvort það er notað til að forðast skatt í heimalandinu. Það á augljóslega ekki við í þessu tilviki þar sem eignirnar og tekjur af þeim hafa verið gefnar upp til skatts á Íslandi.

 

Hvers vegna geymir Anna eignir sínar áfram erlendis?

Ástæða þess að fjölskylduarfur Önnu og fjárfestingar eru enn erlendis er fyrst og fremst sú að við töldum ekki æskilegt að eiginkona þingmanns og síðar ráðherra stundaði fjárfestingar hér á landi á sama tíma, m.a. í íslenskum fyrirtækjum.

Af sömu ástæðu hefur heldur aldrei komið til greina að Anna nýtti sér leið Seðlabankans sem gerði fólki sem átti fjármagn erlendis kleift að kaupa krónur á afslætti.

 

Hefur Anna hagnast á því að geyma eignirnar áfram erlendis í erlendri mynt? 

Nei, hún hefur stórtapað á því miðað við það ef hún hefði flutt eignirnar heim. Tapið af því að forðast að skapa álitamál með því að taka eignirnar heim vegna stjórnmálaþátttöku Sigmundar er jafnvel meira en tap hennar af falli bankanna.

Anna hefði getað keypt gjaldeyri með fjárfestingaleið Seðlabankans sem innleidd var á síðasta kjörtímabili (en hefur nú verið afnumin). Með henni gat efnað fólk sem átti gjaldeyri keypt krónur á afslætti. Krónurnar hefði hún svo getað geymt á háum vöxtum í verðtryggðum íslenskum krónum. Árangur í efnahagsmálum, m.a. sú staðreynd að kröfuhafar bankanna létu af hendi fjármagn, hefur svo styrkt gengi krónunnar til mikilla muna.

Niðurstaðan er sú að eignir Önnu væru mun meiri ef hún hefði talið forsvaranlegt að flytja þær til Íslands. Það er hins vegar ólíklegt að slíkt hefði verið talið falla vel að baráttu Sigmundar gegn verðtryggingu og háum vöxtum á Íslandi. Enn á ný leiddi því stjórnmálabarátta Sigmundar til taps fremur en hagnaðar fyrir Önnu.

 

Hvers vegna þurfti að lagfæra skráð eignarhalds hjá umsýslufyrirtækinu árið 2009?

Eins og Anna gat um á facebook-síðu sinni var félagið skráð á okkur bæði um skeið hjá umsýslufélaginu úti þótt skráning á félaginu, kröfu á það, eignum þess og tekjum af þeim hafi alla tíð verið rétt gagnvart skattayfirvöldum hér heima.

Þegar Wintris var stofnað árið 2007 höfðum við verið í sambúð um nokkurra ára skeið og vorum þar af leiðandi með sameiginleg útgjöld. Þegar stofnað var til viðskipta við Landsbankann árið 2007 vorum við með sameiginlegan bankareikning eins og við höfðum haft í Bretlandi mörg ár þar á undan.

Þegar bankinn skráði félagið samkvæmt þeirri tilhögun sem nefnd var að ofan var það skráð á okkur bæði og tvö hlutabréf gefin út þó það væri ljóst frá upphafi að fjármunir Wintris tilheyrðu Önnu. Anna lagði eignirnar svo inn í félagið en á móti stofnaðist krafa á félagið fyrir sömu upphæð. Sú krafa er talin fram á skattframtali Önnu fyrir tekjuárið 2008. Hlutabréf félagsins voru því einskis virði í upphafi enda átti lánadrottinn félagsins, Anna, allar eignir þess.

Þegar við ákváðum að gifta okkur fylgdi því að fara yfir ýmis mál, þar á meðal fjárhagsleg. Um svipað leyti, síðla árs 2009, var skipt um umsýslufyrirtæki og þegar starfsmenn þess fóru yfir gögn félagsins bentu þeir okkur á að við værum bæði skráð hluthafar í félaginu. Við höfðum fram að því ekki hugsað sérstaklega út í fyrirkomulagið sem lagt var upp með af bankanum í upphafi. Það hafði alla tíð verið ljóst í huga okkar beggja að Anna væri eigandi þessara eigna og það hafði ekki breyst þrátt fyrir fyrirhugað brúðkaup. Þá voru eignir félagsins og tekjur af þeim færðar Önnu til tekna á skattframtali hennar. Við sendum því strax svar til baka um að svona ætti þetta ekki að vera og létum breyta því.

 

Hvernig var skráð eignarhald lagfært hjá umsýslufyrirtækinu?

Hlutabréf Sigmundar í félaginu var ógilt og nýtt hlutabréf gefið út á nafn Önnu. Þar með varð Wintris að fullu skráð í eigu hennar, í samræmi við skilning okkar beggja um að eini tilgangurinn væri að halda utan um fjölskylduarf hennar.

Við breytinguna voru öll viðeigandi skilyrði uppfyllt með því að hlutirnir sem skráðir höfðu verið á Sigmund voru framseldir til Önnu.  Stjórn félagsins ógilti hlutina og gaf út nýtt hlutabréf á nafn Önnu fyrir jafnmörgum hlutum. Verð hlutanna við framsalið var einn dollar enda hlutirnir verðlausir í upphafi og framsalið formleg lagfæring.

Eftir að skipt var um umsýslufélag var stjórn félagsins jafnframt breytt þannig að Anna varð eini stjórnarmaður félagsins en fram að því hafði umsýslufyrirtækið lagt til stjórnarmenn eins og áður greinir.

 

Þurfti líka að lagfæra skráningu eignarhaldsins á Íslandi?

Nei, Anna lagði frá upphafi fram eignirnar í félaginu og átti allar kröfur á félagið og skráning félagsins, eigna þess og tekna af þeim gagnvart skattyfirvöldum á Íslandi hefur ætíð verið í samræmi við þá staðreynd eins og yfirlýsing KPMG staðfestir.

Okkur finnst því mikilvægt að það komi fram að engar skattalegar ástæður lágu að baki þessari ógildingu og henni fylgdi ekkert skattalegt hagræði.

 

Hefur hagsmunaskráning Sigmundar vegna félagsins verið í samræmi við reglur Alþingis?

Þegar Sigmundur settist á þing vorið 2009 sem stjórnarandstöðuþingmaður vorum við í sambúð en ekki í hjónabandi. Reglur um hagsmunaskráningu þingmanna á Íslandi eru skýrar. Eignarhlutir maka (hvort sem um er að ræða sambúðarfólk eða hjón) í félögum eru ekki skráningarskyldir skv. reglum um hagsmunaskráningu þingmanna, eins og forseti Alþingis staðfesti úr ræðustól þingsins 16. mars 2016: „Forseti vekur athygli á því að meðal annars í hagsmunaskráningu Alþingis er kveðið mjög skýrt á um að upplýsingar um fjármál maka þingmanna eiga ekki erindi þar.“

Jafnframt er einungis skylt að skrá heiti félaga sem alþingismaður á hlut í séu þau í atvinnurekstri. Wintris er ekki félag í atvinnurekstri, eini tilgangur félagsins er að halda utan um eignir Önnu.

Ekki er heldur skylt samkvæmt reglunum að skrá skuldabréf eða kröfuréttindi. Sigmundur hefur því fylgt reglum um hagsmunaskráningu þingmanna allt frá því hann tók fyrst sæti á Alþingi árið 2009, hvernig sem á þetta mál er litið.

 

Er ástæða til að gera breytingar á því með hvaða hætti þingmenn og ráðherrar skrá hagsmuni?

Mikilvægast er að farið sé að þeim reglum sem gilda. En í þessu samhengi má auðvitað einnig velta vöngum yfir því hvort reglur um hagsmunaskráningu ættu að vera á annan veg. Það er þó stórt skref að stíga að blanda mökum þingmanna í hagsmunaskráningu.

Einnig mætti skoða hvort skrá ætti fleiri hluti en nú er gert, t.d. skuldir þingmanna (og maka ef vilji stendur til þess). Í því sambandi er rétt að minna á að bankarnir áttu ekkert inni hjá Önnu heldur öfugt.

 

Gat þetta haft áhrif á hæfi?

Á síðustu átta árum hafa þingmenn og ráðherrar þurft að taka ákvarðanir um ýmis málefni sem tengjast bankahruninu og afleiðingum þess, málefni sem í mörgum tilfellum tengjast beint hagsmunum þeirra sjálfra og fjölskyldna þeirra. Þingmenn og fjölskyldur þeirra áttu eðlilega hagsmuna að gæta í bankahruninu eins og aðrir Íslendingar, peninga á reikningum, í peningamarkaðssjóðum og sumir mikil lífeyrisréttindi. Lífeyrissjóðirnir verða t.d. fyrir verulegum áhrifum af því hvernig uppgjöri slitabúanna er háttað.

Í öllum þessum ákvörðunum hafa þingmenn og ráðherrar því verið að fást við mikla hagsmuni sem oft tengjast þeim beint. Þeir hafa því verið að verja hagsmuni sína og fjölskyldna sinna án þess að þeir teldu sérstaka ástæðu til að gera grein fyrir því, hvað þá að það vekti spurningar um hæfi þeirra. Það væri því sérkennilegt í meira lagi að telja að stjórnmálamenn geti orðið vanhæfir til að gefa eftir hagsmuni ættingja en menn teljist ekki vanhæfir ef þeir eru að bæta eigin hagsmuni og ættingja sinna.

 

Með hvaða hætti voru stjórnmálamenn að verja eigin hagsmuni um leið og þeir vörðu almannahagsmuni eftir hrun?

Það hafa komið upp fjölmörg dæmi um að ákvarðanir sem tengdust úrlausn hrunsins hefðu áhrif á hagsmuni þeirra sem voru að taka þær. Það nægir að nefna „neyðarlögin“ og ráðstafanir í framhaldi af þeim.

Hægt var að eiga inni eignir hjá bönkunum með ólíkum hætti. Sumir áttu eignir á reikningum, aðrir í peningamarkaðssjóðum og enn aðrir í skuldabréfum. Lagalega voru þetta allt jafngildar eignir fyrir setningu neyðarlaga. Áður en bankarnir féllu var forgangsröðinni breytt með ákvörðun um setningu neyðarlaga og þeir sem áttu pening á reikningum fengu allt sitt bætt, þeir sem áttu í peningamarkaðssjóðum fengu í framhaldinu eignir sínar bættar að mestu og þeir sem áttu peninga í skuldabréfum voru látnir bera kostnaðinn.

Það skipti engu máli þótt öldruð ekkja ætti 5 milljónir í skuldabréfum en efnaður maður 100 milljónir inná hávaxtareikningi. Efnamaðurinn fékk allt sitt bætt á kostnað ekkjunnar og annarra sem áttu inni peninga í formi skuldabréfa. Enginn þingmaður eða ráðherra taldi sig vanhæfan til að taka slíkar ákvarðanir. Enginn þeirra sá heldur ástæðu til að gefa upp hvað þeir ættu miklar eignir í peningamarkaðssjóðum eða á reikningi í banka, hvað þá að þeir teldu sig vanhæfa. Þó voru þeir að verja eigin eignir og fjölskyldu sinnar á kostnað annarra.

Svo lagði Sigmundur til að það yrði tekið ennþá meira af skuldabréfaeigendunum,  til að koma til móts við skuldsett heimili og tryggja greiðslujöfnuð þjóðarbúsins, sem neyðarlögin höfðu ekki tryggt. Þá dettur einhverjum í hug að halda því fram að hann gæti verið vanhæfur til að leggja slíkt til vegna þess að með því sé hann að skerða hagsmuni eigin fjölskyldu.

Þeir sem gerðu enga grein fyrir því hvað þeir væru að verja mikið af eigin eignum telja að Sigmundur hefði átt að gera grein fyrir því hvað hann væri að fórna miklu af eignum eiginkonu sinnar.

 

Hvað sem líður formlegum reglum var þá engin siðferðileg skylda til að upplýsa um eignir eða tap Önnu?

Til skamms tíma hefði getað verið pólitískur ávinningur af því að upplýsa um að sú stefna sem Sigmundur var að berjast fyrir fæli í sér frekari fórnir af hálfu fjölskyldunnar. En hefði verið siðferðislega rétt af honum að blanda eiginkonu sinni í umræðuna með þeim hætti og hefði það aukið eða minnkað líkurnar á að ná þeirri farsælu niðurstöðu sem hafðist í málinu eftir mikið stríð?

Það hlýtur fyrst og fremst að vera skylda stjórnmálamanna og sérstaklega forsætisráðherra að ná hámarks árangri fyrir samfélagið. Sú skylda var alltaf leiðarljós Sigmundar í baráttu hans.

 

En hefði verið æskilegt að gera nánustu samstarfsmönnum, t.d. þeim sem voru að fást við kröfuhafana grein fyrir þessu?

Nei, það hefði verið vægast sagt varasamt og orkað mjög tvímælis siðferðilega ef Sigmundur hefði farið að gera þeim sérstaklega grein fyrir því að eiginkona sín ætti inni pening hjá föllnu bönkunum. Það hefði mátt túlka sem skilaboð um að það ætti að hafa þessar eignir í huga eða verja þær að einhverju leyti í viðureigninni við kröfuhafana.

Sigmundur vildi ekki færa vogunarsjóðunum vopn í hendur með því að barma sér yfir tapi eiginkonunnar. Þess í stað fékk hann í verkið þá sem höfðu verið harðastir í baráttunni árin á undan, fólkið sem skildi vandann best og hafði reynt að útskýra hann fyrir fyrri stjórnvöldum, fjölmiðlum og almenningi.

Þeir sem voru reiðubúnir til að taka verkið að sér fengu einföld skilaboð. Ekkert tal um að miðla ætti málum milli hagsmuna almennings og kröfuhafa hvaða nöfnum sem þeir nefndust, ekki orð um að kona Sigmundar væri eitt af þeim fórnarlömbum bankahrunsins sem þegar hefðu tapað peningum og myndu tapa enn meiru á þeim aðgerðum sem farið yrði í. Bara þessi einföldu skilaboð: „Gangið eins langt og hægt er til að ná sem allra mestu af þessum peningum til að tryggja hagsmuni Íslands og gangið svo aðeins lengra en það!“

 

Sigmundur lagði til að lagður yrði skattur á slitabúin (kröfuhafana) en svo var farin sú leið að samþykkja svo kölluð stöðugleikaskilyrði, hvers vegna var það gert?

Strax og ríkisstjórnin tók við var byrjað að skattleggja kröfuhafa (slitabúin) til að standa undir skuldaleiðréttingu, nokkuð sem síðasta ríkisstjórn hafði talið óframkvæmanlegt. Næst boðaði Sigmundur stöðugleikaskatt sem kröfuhafarnir yrðu látnir greiða í gegn um slitabúin ef þeir byðu ekki almennilega nauðasamninga þar sem þeir gæfu eftir verulegan hluta eigna sinna.

Sigmundur var alltaf hlyntur skattinum og ýtti mjög á að hann yrði hafður sem hæstur. Ýmsar tölur voru skoðaðar og enginn þeirra sem að vinnunni komu lagði til hærri tölu en hann. Það var þó alltaf ljóst að valfrjáls leið (nauðasamningar) myndi standa til boða. Það þyrfti bæði kylfu og gulrót eins og Sigmundur nefndi í frægi viðtali fyrir kosningar.

Ríkisstjórnin ákvað ekki hvor leiðin var farin heldur lagði upp þessa tvo möguleika. Þingið samþykkti aðferðina og kröfuhafarnir völdu að uppfylla stöðugleikaskilyrðin, þ.e. afhenda meginþorra innlendra eigna sinna til stjórnvalda sem stöðugleikaframlag, fjármagna bankana til langs tíma og greiða stjórnvöldum til baka fé sem þau lögðu bönkunum til við stofnun þeirra.

Þótt Sigmundur hafi verið hallur undir skattaleiðina hafði hin leiðin ýmsa kosti sem skattaleiðin innihélt ekki. Hún kemur í veg fyrir lagaflækjur, leysir greiðslujafnaðarvandann að fullu leyti, eykur gjaldeyrisforða Seðlabankans, tryggir langtímafjármögnun bankakerfisins og leiðir þannig til fjármálastöðugleika. Viðtökurnar hafa enda farið fram úr björtustu vonum, krónan hefur styrkst, gjaldeyrisforði hefur stóraukist, erlend fjárfesting tók við sér og lánshæfismat Íslands hefur hækkað. Þessar tvær hliðar, stöðugleikaskilyrði og skattlagning voru hannaðar af sérfræðingum stjórnvalda til að tryggja nauðsynlegan árangur, hvor á sinn hátt.

Samkvæmt nýjustu útreikningum sem Sigmundur hefur séð hefði stöðugleikaskatturinn með lögbundnum frádrætti skilað um 620 milljörðum á núverandi gengi. Stöðugleikaframlögin eru hins vegar í um 500 milljörðum og hagnaður bankanna heldur áfram að renna að langmestu leyti í ríkissjóð. Þeir vissu því hvað þeir voru að gera, sérfræðingarnir, þegar þeir hönnuðu leið sem gæti lagað sig að ólíkum aðstæðum.

Það má rifja upp að lengi var bent á það Sigmundi til háðungar að hann hefði verið svo galinn að halda því fram að hægt væri að ná 300 milljörðum af kröfuhöfunum. Í raun nefndi hann aldrei tiltekna tölu. Fram að því að niðurstaða náðist var samt hneykslast á Sigmundi fyrir að hafa haldið því fram að hægt yrði að ná slíku fjármagni. „Hvar eru 300 milljarðarnir?“ sungu þeir áður í kór sem reyna nú að halda því fram að hann hafi verið vanhæfur til að skila 500, 600, 700 milljörðum?

 

Hvers vegna á Anna inni peninga hjá föllnu bönkunum (kröfur á þá)?

Þúsundir sparifjáreigenda lögðu íslensku bönkunum til fjármagn á árunum fyrir efnahagshrunið, bæði með innlánum, peningamarkaðssjóðum og skuldabréfum. Félag Önnu var eitt  þeirra sem átti peninga inni hjá bönkunum í formi skuldabréfa, þ.e. hún lánaði bönkunum peninga. Líkt og hjá öðrum voru þessi kaup gerð í góðri trú um að staða bankanna væri betri er raun varð en eins og flestir muna var lánshæfi íslensku bankanna metið í besta mögulega flokki (AAA) áður en þeir féllu.

Þessar væntingar stóðust ekki og efnahagshrun var staðreynd. Frá upphafi hefur hefur Anna gert sér grein fyrir að tjón hennar næmi hundruðum milljóna króna og að möguleikar á endurheimtum væru ákaflega takmarkaðir.

Í kjölfar þess að gömlu bankarnir féllu og sættu slitameðferð var kröfum lýst í slitabú þeirra eins og lög um gjaldþrotaskipti boða. Félagið hefur aldrei selt vogunarsjóðum kröfur og það hefur aldrei keypt kröfur á eftirmarkaði (þ.e. eftir hrun bankanna).

Meðal krafna voru víkjandi skuldabréf, sem teljast samkvæmt gjaldþrotarétti eftirstæðar kröfur, og eru að fullu tapaðar. Ekki liggur fyrir hverjar endanlegar endurheimtur verða af heildinni en búast má við að þær nemi um 16% af lýstum kröfum. Áætlað tjón vegna þessara skuldabréfa nemur því hundruðum milljóna króna.

 

Draga lagabreytingar varðandi svo kallaðan afdráttarskatt úr tapi Önnu?

Nei. Þetta var ein af þeim fráleitu kenningum sem settar hafa verið á flot undanfarna daga. Eins og komið hefur fram var þessi breytingin fyrst og fremst gerð til að auðvelda útgáfu skuldabréfa vegna uppgjörs gömlu bankanna og til að tryggja jafnræði kröfuhafa og koma í veg fyrir að skattalögsaga og tvísköttunarsamningar hefðu áhrif á það ferli.

Einnig er vert að muna að til þess að skattskyldar tekjur myndist þyrfti greiðslan úr þrotabúunum að vera hærri en kaupverð bréfanna. Það er því langur vegur frá því að Anna hafi haft einhvern hag af þessari lagabreytingu.

 

Hver var afstaða Sigmundar til kaupa á gögnum um aflandsfélög?

Sigmundur hefur beitt sér fyrir því að skattayfirvöld á Íslandi nýti þær leiðir sem í boði eru til að koma í veg fyrir skattsvik. Hann hefur meðal annars rætt þetta á Alþingi, t.d. í ræðu þann 15. maí 2014, í umræðu um möguleg kaup á skattgögnum frá ótilgreindum aðila:

„Ég treysti því að skattrannsóknarstjóri geti metið þetta og muni hér eftir sem hingað til leita allra leiða til að koma upp um skattsvik. Að sjálfsögðu þarf skattrannsóknarstjóri að hafa ýmsar leiðir til þess, enda skattsvik og skattundanskot mjög dýr fyrir samfélagið. Ég ítreka að ég treysti skattrannsóknarstjóra til þess að leysa úr þessu eins og öðru.“ – http://www.althingi.is/altext/raeda/143/rad20140515T111936.html

Einnig hefur Sigmundur og ríkisstjórn hans sýnt þennan vilja í verki með því að veita skattrannsóknarstjóra sérstaka 37 milljóna króna aukafjárveitingu til kaupa á gögnum frá ónefndum aðila í þessum tilgangi. – http://www.visir.is/rikisstjornin-veitir-37-milljonum-til-ad-kaupa-skattagogn/article/2015150419528

 

Vissi Sigmundur að gögn um félag Önnu væru á meðal þessara upplýsinga?

Nei, við vitum reyndar ekki enn hvort þau eru það en við höfum alltaf gert ráð fyrir því að miklar líkur væru á að upplýsingar um þetta félag væru hluti af þessum gögnum. Það skipti hins vegar engu máli þar sem skattar hafa alltaf verið greiddir af því á Íslandi og tilvist félagsins því aldrei verið haldið leyndri fyrir skattayfirvöldum. Við höfum aldrei litið á félag Önnu sem aflandsfélag, hvað þá félag í skattaskjóli, enda hafa allir skattar af eignunum og tekjum af þeim verið greiddir á Íslandi skv. íslenskum skattareglum.

 

Hafði þátttaka Sigmundar í stofnun InDefence hópsins og barátta þess hóps einhver áhrif á málið?

Við höfum orðið vör við spurningar um baráttuna gegn Icesave og þátttöku Sigmundar i starfi InDefence hópsins. Árangursrík og þrotlaus barátta hópsins sem stóð yfir um nokkurra ára skeið var unnin af sjálfboðaliðum og snerist ætíð um að verja hagsmuni almennings á Íslandi.

Meginbaráttumál InDefence hópsins var að verjast framgöngu breskra stjórnvalda þegar þau beittu Íslendinga hryðjuverkalögum í október 2008 og svo að tryggja að eignir þrotabús Landsbankans skyldu standa undir greiðslu skulda bankans en ekki skattfé almennings. Grundvallaratriði í því var að skattfé almennings yrði heldur ekki varið til að tryggja breskum og hollenskum stjórnvöldum vexti af kröfum sínum í þrotabú Landsbankans, réttindi sem engum forgangskröfuhöfum stendur til boða. Semsagt, að tryggja að skattgreiðendur sætu ekki uppi með skuldbindingar fallinna einkabanka.

Það er mikilvæg staðreynd að setning neyðarlaga í október 2008, áður en bankarnir féllu, fól í sér að innlán urðu forgangskröfur og innlánseigendur fóru því fram fyrir skuldabréfaeigendur í skuldaröð bankanna, þ.m.t. Landsbankans.

Barátta okkar og annarra gegn Icesave samningunum gat því aldrei haft nein áhrif á mögulegar endurheimtur skuldabréfaeigenda í Landsbankanum, þar á meðal Önnu. Að auki er krafa Wintris í þrotabú Landsbankans til komin vegna kaupa á víkjandi skuldabréfi bankans og frá upphafi mátti því vera ljóst að krafan var einskis virði, enda var henni hafnað af slitastjórn bankans.

Baráttan gegn Icesave samningunum snerist um að koma í veg fyrir að skuldir við kröfuhafa fallins banka yrðu færðar yfir á almenning. Baráttan við kröfuhafana snerist hins vegar um að eignir kröfuhafa yrðu færðar frá þeim og yfir til almennings.

Margir af mikilvægustu samstarfsmönnum Sigmundar úr báðum þessum verkefnum komu úr InDefence hópnum. Í báðum tilfellum skilaði baráttan árangri og gjörbreytti ástandi efnahagsmála á Íslandi til hins betra og mun hafa mikil og jákvæð áhrif á kjör almennings til framtíðar.

 

Anna S. Pálsdóttir
Sigmundur Davíð Gunnlaugsson

Stjórnmálaátök samtímans einkennast oft af því að „farið sé í manninn“ fremur en málefnið. Mér er nokkuð sama hvernig hjólað er í mig. Ég er ýmsu vanur í pólitískri umræðu. En menn hljóta að geta fallist á að það sé með öllu ólíðandi að ráðist sé á ættingja eða maka stjórnmálamanna til þess eins að koma á þá höggi. Frá því að ég hóf þátttöku í stjórnmálum hafa engu að síður verið gerðar margar tilraunir til að gera eignir eiginkonu minnar og ættingja tortryggilegar í von um að með því megi koma höggi á mig.

Ég hef haft það prinsipp að ræða ekki málefni eiginkonu minnar eða ættingja hennar í fjölmiðlum og hyggst halda mig við það nema grundvallarbreyting verði á íslenskum stjórnmálum. Sú breyting að eðlilegt eða æskilegt verði talið að málefni maka og fjölskyldna stjórnmálamanna séu til umræðu í tengslum við störf þeirra. Verði sú raunin mætti spyrja margra spurninga um maka stjórnmálamanna allt frá eignum að vinnu fyrir stjórnvöld á liðnum árum.

En þegar menn leggjast svo lágt að velta því upp hvort kona mín eigi ekki að teljast til hrægamma fyrir að hafa tapað peningum á bankahruninu get ég ekki látið það óátalið. Enginn á slíkar ákúrur síður skilið en hún.

Ef það er eitthvað sem einkennir eiginkonu mína umfram annað er það fórnfýsi og heiðarleiki. Frá því við kynntumst hef ég sagt henni að hún sé of fórnfús og of upptekin af erfiðleikum annarra. Það er eðlilegt að hafa áhyggjur af mörgu í veröldinni og samfélagi okkar og vilja láta gott af sér leiða. Það er hins vegar ekki hollt að vera alltaf með hugann við vandamál og líða stöðugt fyrir erfiðleika annarra.

Eiginkona mín hefur líka fórnað miklu fyrir mig og gerir enn. Hún hætti vinnu sinni á Íslandi til að fylgja mér til útlanda í nám. Síðar fékk hún, sem er mannfræðingur, inngöngu í framhaldsnám í Kaupmannahöfn. Ég sagði henni að nú væri komið að því að ég fylgdi henni og hjálpaði. Á meðan við vorum að leita að íbúð í Kaupmannahöfn reið hrunið yfir. Þar með komumst við sameiginlega að þeirri niðurstöðu að áformin væru úr sögunni og hún fylgdi mér heim til að takast á við aðstæður á Íslandi.

Hér heima blandaði ég mér strax í umræðuna um hrunið og nauðsyn þess að gera tilteknar ráðstafanir til að gæta almannahagsmuna. Ég sagði Önnu Stellu að hún ætti ekki að gera ráð fyrir miklum endurheimtum af því fjármagni sem hún hefði lánað bönkunum. Nauðsynlegt hefði verið að forgangsraða innistæðum á undan skuldabréfum en að ef eindurreisa ætti samfélagið myndi þurfa að ganga lengra.

Ég sagði henni að ég myndi berjast fyrir því að engar kröfur yrðu settar á íslenskan almenning og að hagsmunir samfélagsins yrði hámarkaðir á kostnað þeirra sem ættu inni peninga hjá bönkunum. Eina leiðin til að endurreisa samfélagið væri að afskrifa mikið af kröfum á bankana og það myndi þýða að margir sem þegar hefðu tapað miklu á gjaldþroti þeirra myndu tapa enn meiru. Ég man enn hvað viðbrögð hennar voru einlæg og afdráttarlaus. Hún sagði mér að ef það mætti verða til að draga úr þeim ótta og þjáningum sem við blöstu á Íslandi ætti það að vera markmiðið að afskrifa sem allra mest af kröfum á bankana.

Einhverjum kann að koma þetta á óvart en ég veit að þetta kemur engum sem þekkir Önnu Stellu Pálsdóttur á óvart. Alla tíð síðan hefur hún verið helsti hvatamaður minn í því að lágmarka tjón samfélagsins okkar. Enginn hefur rekið mig harðar áfram í því. Það er ekki skemmtilegt hlutverk að vera maki stjórnmálamanns en hún hefur stutt mig alla leið í baráttu sem oft hefur verið erfið. Það gerir hún óhikað vegna þess að hún telur það mikilvægt fyrir aðra en sjálfa sig.

Skömmu eftir hrunið benti ég á að ríkið ætti að eignast kröfurnar á bankana á meðan þær væru einskis metnar. Sú varð ekki raunin. Hins vegar keyptu erlendir vogunarsjóðir slíkar kröfur af miklum móð með það að markmiði að hagnast á þeim þegar verð hækkaði. Megnið af kröfum á bankana voru keyptar upp af slíkum sjóðum. Sumir kalla þessa sjóði hrægammasjóði vegna þess að þeir ganga út á að hagnast á óförum annarra. Kona mín keypti hins vegar aldrei kröfur eftir hrun, þvert á móti, hún tapaði á því sem hún lánaði bönkunum fyrir hrun.

Þegar jafnvel þeir sem hafa verið skæðustu andstæðingar mínir í baráttunni fyrir því að tryggja að tap fjármálafyrirtækja færðist ekki yfir á íslenskan almenning finna sig svo í því að stökkva fram nú og reyna að ná höggi á mig með því að ráðast á konu mína læt ég það ekki gerast athugasemdalaust.

Ég skal viðurkenna að það hvarflaði að mér í kosningabaráttunni árið 2013 að ræða um að ég væri að berjast fyrir því að tekin yrði upp stefna sem myndi auka á tap eiginkonu minnar af bankahruninu. Að athuguðu máli sá ég að það væri ekki forsvaranlegt og skammaðist mín reyndar fyrir að hafa látið mér detta í hug að nota fjárhagslegt tap eiginkonu minnar í pólitískri baráttu.

En nú þegar fjármál eiginkonu minnar hafa verið gerð að opinberu umræðuefni finnst mér rétt að gera grein fyrir þessu. Um leið bendi ég á að þessi umræða hefur einkum leitt tvennt í ljós. Í fyrsta lagi þá staðreynd að konan mín hefur greitt alla skatta af eignum sínum og ekki nýtt tækifæri til að fela nokkurn hlut. Reyndar hefur hún ekki einu sinni nýtt heimildir laga til að fresta skattgreiðslum. Í öðru lagi að hún hefur í eigin fjármálum eins og öðru tekið hagsmuni annarra fram yfir sína eigin.

Og varðandi hrægamma: Hrægammar eru þeir sem koma aðvífandi og reyna að gera sér mat úr ógæfu annarra og kroppa þá inn að beini. Hvað er þá andstæða hrægamma? Það eru þeir sem tapa en eru samt til í að fórna meiru sjálfir í þágu annarra.

Vonandi skilja þeir sem þetta lesa hvers vegna mér þykir lítið til þeirra koma sem kenna konu mína við hrægamma.